การแยกขยะ เมื่อซื้อสินค้ามา ก็มักมีขยะติดไม้ติดมือมาด้วย เช่น บรรจุภัณฑ์ ส่วนของใช้แล้วที่มีอยู่เดิมก็ต้องการทิ้งเพื่อใช้ของใหม่ ซึ่งก็คือขยะอีกอย่างหนึ่งนั่นเอง การแยกขยะเลือกได้ว่าจะแยกตรงจุดไหน การแยก ณ จุดเริ่มทิ้งเป็นการแยกที่มีประสิทธิภาพที่สุด ทุ่นแรงและทุ่นความเหนื่อยยากในการแยกขยะ และช่วยทำให้งานสกปรกกลายเป็นงานสะอาดได้ ยิ่งตอนเริ่มทิ้งแยกละเอียดเท่าไรก็ยิ่งดีมากขึ้นเท่านั้น แต่วิธีการนี้ต้องการองค์กรบริหารท้องถิ่นผู้เห็นการไกล และผู้ทิ้งขยะที่มีความรู้ ใส่ใจจริง และเต็มใจร่วมมือ ที่อพาร์ตเม้นท์ให้เช่าในเมืองเล็กๆ ริมทะเลสาบโคโมของอิตาลี เจ้าของวางกระดาษระบุวิธีการแยกขยะและวันเวลานัดเก็บขยะขององค์การบริหารเมืองไว้ให้ผู้มาพักทุกคน ขยะแต่ละอย่างใส่ถุงแยกสี ในวันที่นัดเก็บขยะบรรจุถุงสีม่วงลาเวนเดอร์ เช้าวันนั้นจะเห็นถุงสีลาเวนเดอร์วางเรียงรายอยู่หน้าบ้าน หลังเที่ยงถุงก็หายไปหมด ดังนี้เป็นต้น ส่วนขยะบางอย่างที่รอได้ และไม่ใช่ขยะที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวัน เช่น เสื้อผ้าใช้แล้ว เขาไม่มารับ แต่ให้นำไปใส่ถังขยะหน้าที่ทำการของเมือง ในแต่ละเมืองที่ตั้งอยู่ในบริเวณเทือกเขาแอลป์ส และทะเลสาบโคโม จะเห็นศูนย์รวมขยะ ณ ลานที่ทำการเมืองหรือบริเวณใกล้เคียง เป็นถังขยะแยกประเภทขนาดใหญ่ ออกแบบสวยงาม ตั้งในที่เปิดเผย และไม่เห็นวี่แววของสิ่งที่เหม็นๆ เลอะๆ แบบกองขยะบ้านเรา ไม่ได้ตามไปดูต่อไปว่า ขยะที่เก็บแล้วนำไปจัดการอย่างไรต่อไป แต่การจัดเก็บขยะอย่างเรียบร้อยก็ทำให้เมืองดูสะอาดตาอย่างมาก ในเมืองไทยเรานั้น ทุกวันนี้เราแยกขณะ ณ จุดทิ้งรวมกอง ส่วนการจัดการขยะในชนบทกระทั่งในเมืองใหญ่อย่างเชียงใหม่ ของไทยเรา การเผาขยะยังเป็นวิถีปกติของการจัดการให้ขยะหมดไป สิ่งที่เผามีทั้งกิ่งไม้ ขยะจากพลาสติกฯลฯ ที่ผู้เผาโยนๆ เข้าไปในกองไฟ ส่งกลิ่นเหม็นและเป็นอันตรายต่อสุขภาพของผู้อยู่ข้างเคียงที่ควันพัดผ่าน ทั้งๆ ที่ในเขตเมืองมีรถเทศบาลมาเก็บขยะทุกเช้าตรู่ และมีบริเวณกว้างขวางพอจะเก็บกองกิ่งไม้ใบไม้ไว้เป็นปุ๋ยธรรมชาติ ทั้งๆ ที่ การเผาทุกชนิดมีโอกาสผิดกฏหมาย ตรงนี้มูลนิธิสถาบันพัฒนาเมืองเชียงใหม่ ได้ให้ข้อมูลมาว่า กฏหมายอาญา มาตรา ๒๒๐ “ผู้ใดทำให้เกิดเพลิงไหม้แก่วัตถุใดๆ แม้เป็นของตน จนน่าจะเป็นอันตรายแก่บุคคลอื่น ต้องการระวางโทษจำคุกไม่เกิน ๗ ปี และปรับไม่เกิน ๑๔,๐๐๐ บาท” พระราชบัญญัติสาธารณสุข มาตรา ๒๕ “เหตุรำคาญคือ การกระทำใดๆ อันเป็นเหตุให้เกิดกลิ่น แสง รังสี เสียง ความร้อน สิ่งมีพิษ ความสั่นสะเทือน ฝุ่น ละออง เถ้า เขม่า หรือกรณีอื่นใด จนเป็นเหตุให้เสื่อมหรืออาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพ มาตรา ๘ ผู้ดำเนินกิจการใดผู้ใด ไม่ปฏิบัติตามคำสั่งของเจ้าพนักงานท้องถิ่น ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน ๖ เดือน หรือปรับไม่เกิน ๑๐,๐๐๐ บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ และปรับอีกไม่เกิน ๕,๐๐๐ บาทตลอดเวลาที่ยังไม่ปฏิบัติตามคำสั่ง” แต่ไม่ใช่ว่าจะไม่มีความใส่ใจในเรื่องการแยกขยะเสียทีเดียว ในโรงเรียนหลายแห่งในต่างจังหวัดมีโครงการธนาคารขยะ ซึ่งแยกขยะแล้วนำขยะส่วนที่ยังมีราคาไปขาย และมีองค์การบริหารส่วนท้องถิ่นหลายแห่งใส่ใจรณรงค์ในเรื่องนี้ จนนำไปสู่วิธีปฏิบัติแบบเดียวกันทั้งเมืองได้ ตัวอย่างเช่นในเขตเทศบาลเมืองพนา จังหวัดอำนาจเจริญ ที่เมืองพนา ไม่มีถังขยะตั้งบนถนนสายหลักให้เกะกะสายตา และไม่มีขยะเกลื่อนเมือง ฝ่ายจัดเก็บขยะพนานัดหมายกับชาวเมืองว่า เทศบาลจะเก็บขยะสัปดาห์ละ ๒ ครั้ง ในช่วงเช้าของวันพุธและวันเสาร์ และจะเก็บเศษกิ่งไม้เช้าวันจันทร์ คือเทศบาลคิดเผื่อไว้แล้วว่าส่วนมากจะตัดต้นไม้กิ่งไม้กันในวันอาทิตย์ ทางเทศบาลตกลงกับชาวเมืองว่าจะแยกขยะกัน และตั้งธนาคารขยะขึ้นมา มีคนหนึ่งทำหน้าที่เป็นผู้จัดการธนาคาร ขยะเปียกนำไปทำปุ๋ยหมักใช้ในการเกษตร อันเป็นอาชีพหลักของชาวพนา ขยะเคมี เช่น หลอดไฟฟลูออเรสเซนซ์ แบตเตอรี ถ่านไฟฉาย เทศบาลจะรวบรวมนำไปจัดการ ขยะที่เป็นถุงพลาสติก แต่ละบ้านจะล้างตากแห้ง แล้วเก็บรวบรวมไว้ หนังสือพิมพ์ ถุงปุ๋ย แยกต่างหาก เมื่อรวบรวมได้พอประมาณแล้วจะนำไปชั่งกิโลขาย ณ ที่ทำการของธนาคารขยะ ซึ่งเป็นหน่วยรับซื้อขยะแล้วขายต่อให้กับพ่อค้าในจังหวัดในราคาซื้อขายที่อ้างอิงมาจากในจังหวัดเป็นวันๆ ไป เงินที่หักค่าบริหารจัดการแล้ว เป็นของผู้นำขยะมาฝากขาย ผลที่ได้รับจากจัดการก็คือ ชาวเมืองมีรายได้เพิ่มขึ้น เพราะขยะกลายเป็นรายได้ เทศบาลประหยัดรายจ่ายค่ารถขนขยะ ค่าพนักงาน ค่าจัดการกับขยะ เพราะการนัดวันจัดเก็บทำให้ไม่ต้องออกรถมาขนขยะทุกวัน และขยะลดลงจากเดือนละ ๖๐ ตัน เหลือเดือนละ ๑.๖ ตัน เรื่องการคิดหาที่ทิ้งขยะ ขุดบ่อกลบฝัง หรือเผา อันเป็นเรื่องสิ้นเปลืองและทำร้ายสิ่งแวดล้อม ก็บรรเทาลง นวพร เรืองสกุล