Boosting the Thai Economy and Reforming the Government by Data Revolution ฟื้นเศรษฐกิจ – ปฏิรูปรัฐ ด้วยปฏิวัติข้อมูล เป็นหัวข้อการประชุมวิชาการประจำปีของทีดีอาร์ไอ เมื่อ ๑๓ มีนาคม พ.ศ.๒๕๖๐ ที่โรงแรมใหญ่กลางกรุงเทพฯ ลงทะเบียน และรับเอกสาร สะดวกสบายด้วยระบบลงทะเบียนล่วงหน้า ทำให้เมื่อถึงหน้างานก็เพียงแต่โชว์คิวอาร์โค้ด เจ้าหน้าที่ยิงข้อมูล แวะไปรับเอกสาร แล้วเข้านั่งฟังได้เลย  เป็นการ reform รูปแบบการประชุมวิชาการที่สัมผัสได้ เอกสารไม่มาเป็นกระเป๋าอีกต่อไป กระดาษ ทีดีอาร์ไอ แจกในงานนี้ คือกระดาษขนาดกระดาษหนังสือพิมพ์หนึ่งแผ่น ที่ตัดครึ่งแล้วพับครึ่ง เป็นเอกสาร ๘ หน้า บรรจุข้อมูลเกี่ยวกับงาน หัวข้อที่จะนำเสนอพร้อมเนื้อหาย่อ และข้อมูลอื่นที่จำเป็นครบครัน เนื้อหาการนำเสนอ กระทั่งการประเมินผลการประชุม ทำผ่านอิเล็กทรอนิกส์  ผู้ที่อยากติดตามเรื่องนำเสนอในวันนี้แล้วมาไม่ได้ มีการออกอากาศสด และดูย้อนหลังได้ ทีดีอาร์ไอทำทุกอย่างที่จะบอกว่าประเทศไทย ๔.๐ มาถึงแล้ว หน้างาน บอร์ดแผ่นสูงกว่าตัวคนและกว้างพอจะครอบคลุมแนวโน้มต่างๆ ได้เกินครึ่งศตวรรษ รอต้อนรับอยู่ระหว่างทางเดินเข้างาน ผู้ร่วมงานแต่ละคนนำริบบิ้นชมพูบ้าง ฟ้าบ้าง ไปติดที่บอร์ด time series ข้อมูลสถิติต่างๆ หลายตัว โดยติดให้ตรงตามปีเกิดของตัวเอง  เมื่อเวลาล่วงเลยไป ผู้มาร่วมงานก็ได้เห็นภาพสามมิติที่ให้ข้อมูลหลายประการ   แค่กวาดตามองริบบิ้นสองสีที่ติดเอาไว้ ก็ประเมินได้ว่า ญ กับ ช มาร่วมงานในสัดส่วนประมาณใด  ผู้มาร่วมงานกระจายตัวหรือกระจุกตัวอยู่ในกลุ่มอายุใด และถ้าใครสนใจพินิจภาพตอนที่นำริบบ้ินไปติด ก็จะรู้ว่า ปีที่ตนเกิดนั้น สภาพเศรษฐกิจสังคมโดยรวมของไทยอยู่ในแนวโน้มใด ภาพนี้เกิดขึ้นได้จากการคิดและเตรียมการล่วงหน้าอย่างรอบคอบ ขอชื่นชม เวทีและการนำเสนอ ทีดีอาร์ไอใช้ เวทีกว้าง จอใหญ่เต็มพื้นที่อย่างได้ผล การนำเสนอสั้น กระชับ ได้เนื้อหา เกิดขึ้นได้ด้วยการเตรียมการมาอย่างดีทั้งฝ่ายเทคนิคและนักวิชาการ ความดีของการนำเสนอแบบนี้ก็คือ คุมเวลาได้เต็มที่ ไม่มีเสียงเตือนว่า “หมดเวลาแล้ว”  “เดี๋ยว ขออีกนิด” แล้วเวลาก็ล่วงเลยเกินกำหนดทุกครั้งไป   สิ่งที่คงต้องทำต่อไปอีกหน่อยหลังจากที่ทำมามากแล้วคือการกำกับการ “แสดง” บนเวที การให้นักวิชาการขึ้นเวทีกลางแบบนี้ยากอยู่แล้ว แต่จะช่วยได้อีกหน่อยถ้าหากว่าสองคนที่ขึ้นไปนั้นจะต่างคนต่างนำเสนอตามคิวที่จัดวางแบบสลับจังหวะกันโดยเนื้อหากลมกลืนไปก็ได้ ไม่จำเป็นต้องพยายามสนทนาถามตอบกันให้ยุ่งยาก   อีกสิ่งหนึ่งที่คิดว่าน่าจะต้องทำสำหรับวิทยากรสตรีคือมีผู้แนะนำเรื่อง “ลุค” เมื่อยืนอยู่บนเวที (หมายถึงเสื้อผ้า) เคยไปร่วมประชุมประจำปีกับนายหน้ามือทองของกิจการประกันชีวิต (ดิฉันเขียนเล่าไว้ในหนังสือเล่มบางๆ ชื่อ อย่าท้อ ก้าวต่อไป)  การนำเสนอเรื่องวิชาการของธุรกิจประกันภัยหลายแบบ ทั้งพูดคนเดียว สองคน หรือสามคน  ผู้มีประสบการณ์เล่าเบื้องหลังว่า มีการเตรียมสไลด์นำเสนอเป็นเรื่องสำคัญเรื่องแรก แต่ยังมีเรื่องอื่นๆ อีก เพื่อสร้าง first impression ให้กับผู้ฟังจากทั่วโลกได้ในเวลาที่จำกัด และต้องพูดเนื้อหาให้ครบถ้วน  การซ้อมใหญ่เป็นสิ่งที่ช่วยได้มาก เนื้อหา การนำเสนอที่ถูกใจผู้เขียนมากคือยกตัวอย่างการนำเทคโนโลยีมาใช้จัดหาข้อมูลและนำไปสู่การพัฒนากระบวนการผลิต ฯลฯ ในประเทศไทย  ทำให้ผู้ฟังได้มิติของพื้นที่ จากโลกสู่ชนบท สู่โรงงานไทย อีกมิติหนึ่ง ในด้านมิติของเวลา ดร.สมเกียรติฯ เล่าว่า คนใช้เวลาหลายศตวรรษ กว่าจะรู้ว่าโลกหมุนรอบดวงอาทิตย์เป็นวงรี  และข้อสรุปเกิดขึ้นมาได้ก็เพราะมีการเก็บข้อมูลสถิติ พร้อมกับมีเครื่องมือที่พัฒนาขึ้นมาใหม่ๆ เพื่อวัดวิถีดาว กล่าวให้ยาวอีกหน่อย (และคงมีบางตอนที่เขียนเพิ่มเอาเองจากความเข้าใจที่ได้ฟังมา) เริ่มจากที่มนุษย์คิดว่า ดวงอาทิตย์หมุนรอบโลก (ก็เราเห็นดวงอาทิตย์ขึ้นและตก จะคิดเป็นอย่างอื่นก็ลำบาก) จนมีการพิสูจน์ว่าโลกโคจรรอบดวงอาทิตย์  (ในใจก็คงนึกว่าหมุนเป็นวงกลม)  เมื่อเครื่องมือถึง และข้อมูลถึง จึงถึงข้อสรุปดังที่รู้กันทุกวันนี้ว่า โลกหมุนรอบดวงอาทิตย์เป็นวงรี และรู้ว่าเวลาไหนของปี หมุนอยู่ตรงไหนจากตำแหน่งดาวฤกษ์นอกสุริยจักรวาล (อันเป็นที่มาของราศีต่างๆ ที่ใช้กันในวงการโหราศาสตร์) อีกตัวอย่างหนึ่งที่น่าสนใจมากคือ สถิติของฟลอเรนซ์ ไนติงเกล สตรีผู้ริเริ่มการดูแลทหารผู้ป่วยเจ็บในแนวหน้า ที่นำเสนอด้วยภาพเป็น Rose Diagram (ยกให้เธอเป็นต้นแบบของการทำ info graphic เลย) ว่า การตายของทหารในช่วงสงครามไม่ใช่ในสนามรบ แต่เป็นในสถานพยาบาล จากสภาพความเป็นอยู่ที่ไม่ถูกสุขลักษณะ   ข้อมูลของเธอทำให้มีการปรับนโยบายสาธารณสุขและลดอัตราการตายในสถานพยาบาลลงได้อย่างเห็นชัด และยังมีตัวอย่างอื่นๆ …